Wereldwijde aardbevingen

Tektoniek

De globale platentektonische context is dezelfde als bij de aardbeving van Sumatra en de Andamaneilanden op 26/12/2004. Java bevindt zich net als Sumatra langs de subductiezone waar de Australische plaat met een snelheid van 5 à 6 cm/jaar onder de Soendaplaat duikt. Verder is er echter geen enkele overeenkomst. De aardbeving van 26/05/2006 vond niet plaats op het contactvlak tussen beide platen, maar binnenin de overschuivende Soendaplaat, op een afstand van meer dan 100 km van de eigenlijke plaatrand. Het was dus geen subductie-aardbeving zoals de aardbeving van 26/12/2004. Het haardmechanisme geeft daarentegen een horizontale beweging aan langs een NW-SE of NE-SW georiënteerde breuk.

Eerdere aardbevingen in de regio

In de onmiddellijke omgeving van het epicentrum van de aardbeving van 26/05/2006 zijn ook de voorbije decennia aardbevingen met een vergelijkbare magnitude opgetreden, maar deze gebeurden doorgaans in de onderduikende plaat, op grotere diepte, waardoor de schade veel beperkter was. De meest recente sterke aardbeving dateert van 25/05/2001, en had eveneens een magnitude van 6.3. Het hypocentrum lag echter meer dan 100 km diep. Er vielen toen geen dodelijke slachtoffers.

Aardbevingskans

De kleuren op deze kaart stemmen overeen met de maximale grondversnelling die verwacht wordt overschreden te worden met een waarschijnlijkheid van 10% binnen een periode van 50 jaar. De oranje en rode kleuren op de Indonesische eilanden Sumatra en Java wijzen op een hoog aardbevingsrisico.

Gemelde schade

Hoewel de magnitude niet uitzonderlijk groot was voor deze regio, heeft deze aardbeving toch een permanente vervorming over de volledige dikte van de aardkorst veroorzaakt, wat belangrijke grondversnellingen impliceert. Dit is één van de oorzaken van de omvang van de schade in de epicentrale zone. De locatie van de aardbeving dicht bij de steden Yogyakarta en Bantul, in een regio die ongeveer 1,5 miljoen inwoners telt, verklaart het grote aantal slachtoffers. Er werden reeds meer dan 6000 doden geteld, naast een groot aantal gewonden, en ongeveer 200000 mensen zijn dakloos geworden.

Bron:

• BBC

Vulkanisme

Magma dat opstijgt vanuit de onderduikende Australische plaat voedt verschillende actieve vulkanen op de Indonesische eilandenboog. Het epicentrum bevindt zich ongeveer 50 km ten zuiden van de Merapivulkaan die de laatste weken een verhoogde activiteit vertoont. Deze afstand is wellicht te groot voor een rechtstreeks verband tussen de aardbeving en een nakende eruptie, al zijn er toch aanwijzingen dat beide fenomenen hun oorzaak vinden in eenzelfde breder tektonisch proces. Het Indonesisch vulkanologisch centrum (Directorate of Volcanology and Geological Hazard Mitigation) maakt ook melding van een pyroklastische eruptie 2 minuten na de aardbeving.

Tsunami

De eerste lokalisaties gaven aan dat het epicentrum van de aardbeving van 26/05/2006 in zee lag, net buiten de kust. Verbeterde lokalisaties geven echter een epicentrum op het land. Hoe dan ook, de magnitude van de aardbeving en de waterdiepte net buiten de kust zijn veel te klein om een tsunami te veroorzaken. Bovendien was de breukbeweging vrijwel horizontaal.

Bronnen

• BBC
• Centre of Volcanology and Geological Hazard Mitigation
• EMSC (European-Mediterranean Seismological Center)
• GSHAP (Global Seismic Hazard Assessment Project)
• Harvard CMT (Harvard Seismology)
• ROB (Royal Observatory of Belgium)
• USGS-NEIC (U.S. Geological Survey, National Earthquake Information Center)

Links

• Informatiepagina EMSC (European-Mediterranean Seismological Center)
• Informatiepagina USGS-NEIC (U.S. Geological Survey, National Earthquake Information Center)